Vandaag is de Europese Dag van de Beroerte. Jaarlijks wordt naar initiatief van SAFE (Stroke Alliance for Europe) op de tweede dinsdag van mei extra aandacht besteed aan de oorzaken en gevolgen van beroerten. Dit is broodnodig want elk jaar lijden wereldwijd 15 miljoen1 mensen aan een beroerte. Een derde van hen overleeft dit niet, terwijl 30% levenslang de fysieke of mentale gevolgen draagt. Dit aantal blijft stijgen, in Europa vooral door de vergrijzing. Waren er nog 3,7 miljoen gevallen in 2015, wordt verwacht dat dit zal stijgen tot 4,6 miljoen tegen 2035. Elk jaar betekent dit een kost in de EU van 45 miljard euro2, waarvan twintig miljard rechtstreeks verbonden is aan gezondheidszorgkosten.
Gelukkig helpen nieuwe technologieën het tij te keren. Met de ARTIS icono biplane gooit Siemens Healthineers de poort open naar de beroertebehandeling van de toekomst. We transformeren de zorgverlening en behandeling van beroerten met het oog op de beste resultaten voor de patiënt. Want elke seconde telt.
Bloeding of klonter?
Een beroerte ontstaat wanneer een deel van de hersenen geen zuurstof en voedingsstoffen krijgt waardoor hersencellen afsterven. Dit kan veroorzaakt worden door een bloeding of een klonter. In geval van een bloeding is er sprake van een hemorragische beroerte. Een ader barst en zo wordt de doorbloeding van een deel van de hersenen verhinderd. 13% van alle beroerten zijn bloedingen.
Ischemische beroerten, veroorzaakt door bloedklonters, komen het vaakst voor. Een ongezonde levensstijl (roken, hoge bloeddruk, cholesterol, weinig lichaamsbeweging, overgewicht ...) verhoogt de kansen op bloedklonters. Ze ontstaan door een lokale bloedstolling, ook al is er geen wonde, en vormen zich vaak waar bloed circuleert maar niet vlot doorstroomt. Wanneer de klonter lost, wordt hij door het lichaam gestuwd. In het slechtste geval komt hij in de hersenen terecht. De specifieke plaats in de hersenen bepaalt de aard van de fysieke of mentale beperkingen achteraf: verlamming, zwakte in de armen, spraakproblemen, zichtverlies, incontinentie, pijn, vermoeidheid, geheugenverlies ... Sommige beperkingen zijn tijdelijk, andere voor het leven.
Time is brain
Hoe dan ook, elke seconde telt. ‘Time is brain’. Elke minuut sterven twee miljoen hersencellen af, waardoor de kans op hersenbeschadiging, een beperking of overlijden toeneemt. Eens in het ziekenhuis wordt met behulp van een CT- of MRI-scan vastgesteld of het om een ischemische of hemorragische beroerte gaat. In geval van een bloeding wordt er in de meeste gevallen meteen chirurgisch ingegrepen en wordt de ruptuur gedicht.
Wanneer het gaat om een ischemische beroerte wordt vervolgens een perfusiestudie uitgevoerd, waarbij wordt nagegaan hoeveel hersenweefsel is aangetast. Met behulp van contrastvloeistof wordt de doorbloeding van de hersenstructuur dynamisch bekeken. Het verschil tussen het deel dat permanent beschadigd is en wat nog te redden valt, heet de perfusiemismatch. Snel schakelen is cruciaal want hoe sneller gereageerd wordt, hoe groter het deel dat gered wordt.
Trombolyse vs. trombectomie
Na de perfusiestudie wordt de bloedklonter opgelost of verwijderd. Dit kan met behulp van bloedverdunnende medicatie (trombolyse) maar steeds vaker wordt gekozen voor een trombectomie, het operatief verwijderen. In de angiozaal wordt de klonter minimaal invasief verwijderd. Dit gebeurt endovasculair via een incisie in de lies, waarlangs de specialist een katheter door de aorta naar het getroffen deel van de hersenen navigeert. Daar wordt de klonter weggezogen, verpulverd of met een stent verwijderd. Dit alles gebeurt met behulp van contrastvloeistof en onder medische beeldvorming.
In 2015 werden in verschillende trials de effecten van medicatie en vasculaire therapie vergeleken. De resultaten toonden aan dat de positieve impact groter was bij het verwijderen van de klonter. In tegenstelling tot wat eerder werd aangenomen, kunnen patiënten ook in een later stadium nog behandeld worden. Vroeger kreeg een patiënt die zich twaalf uur na een beroerte aanmeldde in het ziekenhuis, haast sowieso medicatie voorgeschreven. Nu wordt de klonter bij diezelfde patiënt alsnog verwijderd. Ook op langere termijn blijkt operatief ingrijpen de betere optie. Na 90 dagen is het sterftecijfer bij medicinale therapie 26%, terwijl dit slechts 14% bedraagt bij endovasculaire therapie.
Als gevolg van deze trials steeg het aantal operatieve procedures met 26%. In België koos de overheid daarom recent voor de ontwikkeling van 15 stroke centers. Deze ziekenhuizen zullen als enige deze ingrepen mogen uitvoeren en beschikken over de beste infrastructuur en het meeste expertise.
Angio only
Een patiënt die vandaag in de angiozaal voor een trombectomie op tafel ligt heeft al een hele weg achter zich. Van de spoedafdeling, naar de dienst radiologie, naar de angiozaal. Wachtperiodes en verschillende locaties waardoor al snel 90 minuten verloren gaan. Siemens Healthineers brengt hier nu verandering in met de ARTIS icono biplane.
De C-boog van dit nieuwe systeem draait met een ongeziene snelheid en accuraatheid rond de patiënt. Dit zorgt net zoals bij CT-onderzoek voor een kwalitatieve 3D-beeldvorming waarop een bloeding kan uitgesloten worden. Zo is het voor het eerst mogelijk om in een angiozaal de doorbloeding van de hersenen met behulp van contrastvloeistof dynamisch in de tijd in kaart te brengen en perfusiemappen te genereren die de te redden regio aangeven. Het toestel moet hiervoor achtereenvolgens verschillende snelle 3D-scans kunnen uitvoeren. De flexibele dubbele C-boog geeft de mogelijkheid om gelijktijdig in verschillende hoeken live 2D-opnames te maken en de arts gedetailleerd door de procedure te gidsen. Met behulp van artificiële intelligentie wordt zowel een constante beeldkwaliteit gegarandeerd als de stralingsdosis tot het minimum gereduceerd.
Betere uitkomst voor de patiënt
Door CT, perfusie en de mogelijkheid tot trombectomie te combineren in één toestel, één workflow, op één tafel, versnelt zowel de diagnose als de behandeling. Hierdoor duurt de ‘time to groin’, de periode van diagnose tot ingreep, slechts twintig minuten in plaats van 90 minuten. Uit onderzoek blijkt dat een besparing van 30 minuten in de diagnose en behandeling de kansen voor de patiënt op beterschap met 10% verhoogt. In dat opzicht is deze efficiëntiewinst van onschatbare waarde. De poort naar de beroertebehandeling van de toekomst is geopend. Dat is waar Siemens Healthineers voor staat: De zorgverlening en de behandeling van beroerte transformeren voor een betere uitkomst voor de patiënt.